Tijana Kiselicka

Vitin e kaluar, siguruesit investuan 163.7 milionë euro në polica për të mbuluar rreziqe të ndryshme

Qytetarët, kompanitë dhe institucionet nga dëmet vitin e kaluar arkëtuan 4 miliardë denarë (65.1 milionë euro), që është në të njëjtin nivel me vitin 2019. Nga kjo, shoqëritë e sigurimeve jo-jetë paguan 3.57 miliardë denarë (58 milionë euro) dëmshpërblime për policat e sigurimeve jo-jetë. Pagesat e dëmeve në bazë të sigurimit të jetës arrijnë në 436.9 milion denarë (7.1 milionë euro), sipas të dhënave zyrtare nga Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve (AMS).

Policëmbajtësit (personat juridikë dhe fizikë) investuan 10 miliardë denarë (163.7 milionë euro) në sigurime vitin e kaluar. Në një periudhë pesëvjeçare (nga viti 2016 në vitin 2020) janë blerë polica me vlerë prej 48.3 miliardë denarësh (785.2 milionë euro).

Në pesë vitet e fundit, qytetarët kanë investuar gjithsej 7.98 miliardë denarë (129.7 milion euro) në sigurimin e jetës. Një total prej 40.3 miliardë denarësh (655.5 milion euro) u paguan për policat që mbulojnë rreziqet e sigurimit jo-jetë (auto-përgjegjësi, kasko, pronë, përgjegjësi e përgjithshme, sigurimi i shëndetit privat dhe lloje të tjera të sigurimeve).

Shitjet e policave të sigurimeve (primi i shkruar bruto) vitin e kaluar krahasuar me vitin 2016 u rritën me 1.35 miliardë denarë (22 milionë euro). Kufizimet e shumta në flukset e përgjithshme ekonomike dhe veçanërisht në lëvizjen, të cilat u shkaktuan nga pandemia shëndetësore vitin e kaluar, gjithashtu patën një ndikim negativ në shitjen e policave. Por falë aksesit proaktiv dhe bashkëpunimit midis AMS-së dhe shoqërive të sigurimeve, shitjet totale të policave vitin e kaluar u ulën me vetëm 5 për qind krahasuar me vitin 2019.

Ekzistojnë gjithsej 16 shoqëri sigurimesh që veprojnë në tregun e sigurimeve, nga të cilat 11 mbulojnë rreziqet e sigurimeve jo të jetës dhe pesë shoqëri specializohen në sigurimet e jetës.

Çfarë e shënoi vitin 2020?

Shitja e policave të sigurimeve jo-jetë vitin e kaluar në primin e shkruar bruto pati një pjesëmarrje prej 82.7 për qind dhe arriti në 8.3 miliardë denarë (135.4 milion euro). Shoqëritë e sigurimeve arkëtuan 1.74 miliardë denarë (28.3 milionë euro) nga shitja e policave të sigurimeve të jetës, që është 17.3 për qind e të ardhurave totale nga shitja e policave.

Edhe vitin e kaluar, pjesëmarrje më të madhe në të gjithë shitjen ka sigurimi i automjeteve me 4.96 miliardë denarë (80.65 milion euro), para sigurimit të pronës me 1.86 miliardë denarë (30.25 milion euro). Rritja më e lartë është shënuar në sigurimet e shëndetit privat, nga shitja e të cilave siguruesit arkëtuan pesë herë më shumë krahasuar me vitin 2019.

Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve (AMS) është organ rregullator i pavarur, i cili rregullon tregun e sigurimeve dhe kujdeset për mbrojtjen e të drejtave të personave të siguruarr ose policëmbajtësve dhe kontribuon në edukimin financiar të popullatës.

Së bashku me rritjen e vlerës së dëmeve të paguara, rritet edhe shuma që fermerët dhe blegtorët kanë investuar në policat e sigurimeve. Vitin e kaluar, shitjet e policave bujqësore tejkaluan 7.8 milionë euro. Investimet e ndërmarrjeve agrare në sigurimet bujqësore u rritën me 65 për qind vitin e kaluar.

Fermerët dhe blegtorët vitin e kaluar arkëtuan 313.6 milionë denarë (5.1 milionë euro) dëme nga shoqëritë e sigurimeve, bazuar në mbulimin e policave të tyre të sigurimeve. Vlera e pagesave të dëmeve vitin e kaluar u rrit me 56 për qind krahasuar me një vit më parë, sipas të dhënave zyrtare nga Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve (AMS).

Rritja më e madhe e dëmeve të arkëtuara është në ndërmarrjet bujqësore që në bazë të asaj që është siguruar nga policat e sigirimeve kanë mbledhur 141.4 milionë denarë (2.3 milion euro), që është 1.4 milionë euro më shumë pagesa për dëmet në krahasim me vitin 2019.

Vitin e kaluar, shoqëritë e sigurimeve kompensuan fermerët individualë me 2.8 milionë euro dëme, që janë për 18 për qind më shumë krahasuar me vitin e mëparshëm.

Paralelisht me rritjen e dëmeve të paguara po rritet edhe shitja (primi i shkruar bruto) e policave të sigurimeve bujqësore. Kompanitë agrare, fermerët dhe blegtorët individualë investuan 24 për qind më shumë në sigurime vitin e kaluar.

Vlera totale e policave të sigurimeve bujqësore të shitura vitin e kaluar arriti një vlerë prej 480 milionë denarë (7.8 milionë euro). Rritja më e lartë e investimeve në sigurime është në ndërmarrjet bujqësore dhe blegtorale, të cilat vitin e kaluar ndanë 65 për qind më shumë, pra 215.2 milionë denarë (3.5 milionë euro).

Për katër vjet me radhë, ndërmarrjet bujqësore dhe fermerët individualë kanë rritur investimet e tyre në policat e sigurimeve të të mbjellave, të korrave dhe bagëtisë. Sipas të dhënave zyrtare të AMS-së, shitja e policave për të gjitha klasat e sigurimeve bujqësore nga viti 2017 deri në vitin e kaluar është rritur me 2,5 herë.

Sipas të dhënave të AMS-së, katër shoqëri që ofrojnë sigurime bujqësore kanë shitur gjithsej 3,751 polica vitin e kaluar. Prej tyre, 3.017 janë fermerë dhe blegtorë individualë dhe 734 janë kompani bujqësore dhe blegtorale.

Çfarë sigurojnë fermerët dhe blegtorët?

Policat e sigurimeve bujqësore mbulojnë rreziqet e zjarrit, breshërit, acarit, stuhisë dhe rreziqeve shtesë për të mbjellat dhe të korrat. Në policat e sigurimeve të bagëtisë mbulohen rreziqet e pasojave të sëmundjeve.

Agjencia e Mbikëqyrjes të Sigurimeve (AMS) është organ i pavarur rregullator që rregullon tregun e sigurimeve, mbikëqyr punën e shoqërive të sigurimeve, kujdeset për mbrojtjen e të drejtave të të siguruarit apo policëmbajtësit dhe kontribuon në edukimin financiar të popullsisë.

Vlera dhe numri i policave të shitura të sigurimit të pronave është rritur vazhdimisht për pesë vjet radhazi. Vitin e kaluar, në kushtet e pandemisë shëndetësore, sigurimi i pronës u rrit në familje, në kompani, tek fermerët dhe në sektorin publik. Shitjet totale të policave të sigurimit të pronës vjet e tejkaluan  vlerën prej 30 milionë eurosh dhe pati rritje prej 5 për qind

Shoqëritë e sigurimeve (gjithsej 11 shoqëri që shesin polica të sigurimit të pasurisë) vitin e kaluar u paguan gjithsej 10.2 milionë euro dëmshpërblime (dëme të paguara bruto) policëmbajtësve të tyre, që është 30 për qind më shumë se vitin e kaluar.

Për dëme nga zjarret dhe katastrofat e tjera natyrore vjet janë rimbursuar 191 milionë denarë (3.1 milionë euro), ndërsa për sigurimet e tjera të pronës policëmbajtësit kanë marrë 439 milionë denarë (7.1 milionë euro).

Shitjet totale (primi i shkruar bruto) të policave të sigurimit të pronës vitin e kaluar arritën në 1.86 miliardë denarë (30.26 milionë euro), tregojnë të dhënat zyrtare nga Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve (AMS).

Vlera e policave të sigurimit që siguruesit blenë vitin e kaluar u rrit me 5 për qind (1.43 milionë euro) krahasuar me vitin 2019.

Rrritje ka pasur gjithashtu edhe numri i llidhjes së policave të sigurimit të pronës tek persona fizikë dhe persona juridikë. Numri i përgjithshëm i policave të sigurimeve të pronës në vitin 2020 është 135,223, që është 4 për qind më shumë krahasuar me një vit më parë.Vitin e kaluar, qytetarët investuan gjithsej 507.4 milionë denarë (8.25 milionë euro) në policat e sigurimit, ndërsa kompanitë private dhe institucionet shtetërore paguan 1.35 miliardë denarë (22.01 milionë euro). Pjesëmarrjen më të madhe në vlerën e përgjithshme të sigurimeve vitin e kaluar e kanë sigurimi i ndërtesës dhe përmbajtja e tyre (13.3 milion euro) dhe sigurimi bujqësor (7.84 milionë euro).

Kështu, sigurimi i pronës (përveç zjarrit dhe katastrofave të tjera natyrore) u rrit me 7 për qind në krahasim me vitin 2019 dhe tejkaloi 1.09 miliardë denarë (17.76 milionë euro), e cila është kryesisht për shkak të zgjerimit të ndërtimit në zonat urbane. Ekziston një rritje prej 2 për qind në shitjen e sigurimeve nga zjarri dhe nga fatkeqësitë e tjera natyrore të cilat arritën në 768.2 milionë denarë (12.5 milionë euro).

Të gjitha të dhënat janë të aksesueshme në linkun e mëposhtëm https://aso.mk/preliminarni-podatoczi-bruto-polisirana-premija-bruto-isplateni-shteti/

Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve (AMS) është organ rregullator i pavarur, i themeluar në vitin 2009, i cili rregullon tregun e sigurimeve dhe kujdeset për mbrojtjen e të drejtave të personave të siguruarr ose policëmbajtësve dhe zhvillimin e perceptimit të rëndësisë së sigurimeve.

Organizata e Konsumatorëve të Maqedonisë, me rastin e 15 Marsit – Ditës Botërore të të Drejtave të Konsumatorëve, organizoi takim pune online me temën “Rritja e besimit të konsumatorit në produktet dhe shërbimet financiare”.

Në takim morën pjesë përfaqësues të Agjencisë së Mbikëqyrjes së Sigurimeve, Ministrisë së Financave, Ministrisë së Ekonomisë, Bankës Popullore të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Shoqatës së Bankave të Maqedonisë, si dhe përfaqësues të shoqërive të sigurimeve, shoqërive të brokerimit në sigurime, bankave dhe shtëpive të kursimit.

Sipas bashkëpunimit të vendosur, në takim u prezantuan aktivitetet e ardhshme me Agjencinë e Mbikëqyrjes së Sigurimeve (AMS), Bankën Popullore të Republikës së Maqedonisë së Veriut (BPRM) dhe Asociacionin Bankar të Maqedonisë (MBA).

Fushat e bashkëpunimit janë në fushën e informimit më të madh të konsumatorit, sjelljes korrekte në treg të institucioneve financiare dhe mbrojtjes më të madhe të të drejtave të konsumatorit.

Gjithashtu u prezantuan llogaritësit apo kalkulatorët e kredive, të cilët u projektuan nga OKM në mënyrë që të ndihmojnë konsumatorët të bëjnë një zgjedhje të informuar kur marrin një kredi, ripagimin e hershëm të kredisë apo kur vendosin që të tejkalojnë limitin lejuar në një llogari transaksioni ose kartë kredie.

Përdorimi i kalkulatorëve mundëson analizë komparative ose krahasuese në mënyrë që konsumatorët të bëjnë përzgjedhjen më të favorshme, ndërkohë që nuk nuk janë të ndërlikuar apo të vështirë për përdorim dhe duhet të jenë pjesë e orientimit strategjik drejt edukimit më të madh të konsumatorëve kur përdorin shërbime financiare.

Në takimin e punës u prezantuan edhe dy broshura për të ndihmuar konsumatorët në zgjedhjen korrekte të kredisë konsumatore ose hipotekare, si dhe analiza e kornizës ligjore dhe format institucionale të mbrojtjes së konsumatorit në shërbime të caktuara financiare, me konkluzione dhe propozime konkrete për përmirësimin e tyre në raportin me përdoruesit e shërbimeve financiare.

Këto aktivitete të Organizatës së Konsumatorëve të Maqedonisë mbështeten nga BE-ja përmes Organizatës Evropiane për Mbrojtjen e Konsumatorit – BEUC dhe projektit „Empowering financial services consumers and representing their interests“ (Fuqizimi i shërbimeve financiare  për konsumatorët dhe përfaqësimi i interesave të tyre).

Ndryshimi i klimës përbën një kërcënim serioz për prodhimin bujqësor dhe e vetmja zgjidhje e qëndrueshme afatgjatë për të zvogëluar pasojat e katastrofave klimatike është që shteti të zbatojë një projekt për sigurimin bujqësor me cilësi jashtëzakonisht të lartë, i cili do të hartohet në përputhje me përvojën e gjatë të TARSIM – Agjencisë turke  të Menaxhimit të Sigurimeve Bujqësore.

Me këtë rast, sot filloi një work-shop treditor për krijimin e pulit të sigurimeve bujqësore për krijimin e një sistemi të qëndrueshëm për mbrojtjen e fermerëve nga katastrofat natyrore, që në të vërtetë janë qëllimet e InsuResilience Solution Fund Project  dhe shoqërisë të risigurimeve “Europa PE”. Ky është eventi i parë publike me të cilin fillojnë aktivitetet për këtë projekt rajonal të udhëhequr nga Qeveria dhe Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave, ndërsa është përfshirë edhe Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve si organ rregullator i pavarur në tregun e sigurimeve dhe palët e tjera të interesuara të përfshira në këtë projekt.

Zëvendëskryeministri për Çështjet Ekonomike, Fatmir Bytyqi, në hapjen e eventit tha se krijimi i pulit të sigurimeve bujqësore, që është një lloj fondi bujqësor i sigurimeve për bujqësinë, i pari i këtij lloji në Republikën e Maqedonisë së Veriut, do të ofrojë siguri më të madhe në prodhimin bujqësor. Nga pikëpamja ekonomike, krijimi i pulit të sigurimeve bujqësore është një hap i rëndësishëm i hapërimit përpara të vendit, i cili na afron edhe më shumë me standardet evropiane.

Në fjalimin e tij, Arjanit Hoxha, Ministri i Bujqësisë theksoi:

“Ndryshimet klimatike janë kërcënim serioz për prodhimin bujqësor. Për vite me rradhë, fermerët janë përballur me ndikimin e katastrofave natyrore për të cilat Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave dhe Komisioni për vlerësimin e dëmeve në Qeverinë e Republikës së Maqedonisë së Veriut paguajnë mesatarisht tre milionë e gjysmë euro në vit për dëmet e shkaktuara nga katastrofat natyrore. Pikërisht për këtë ne si ministri vendosëm se është më se e nevojshme të krijohet një qasje e organizuar për adaptimin dhe mbrojtjen e produkteve bujqësore përmes implementimit të një sistemi të sigurimeve bujqësore në vendin tonë.

Në fjalën e tij Dr. Kërste Shajnoski, Kryetari i Këshillit të Ekspertëve në Agjencinë e Mbikëqyrjes së Sigurimeve – AMS, theksoi se sigurimi i pavarur kundër pasojave të padëshiruara të katastrofave natyrore jep rezultate, por kjo rezulton si e pamjaftueshme, duke pasur parasysh territorin e gjerë dhe shkallën e ekspozimit ndaj këtyre rreziqeve.

“Këtu duhet të intervenojnë sigurimet. Kjo duhet të jetë zgjidhja e këtyre mangësive, të cilat fermerët individualë nuk mund t’i kapërcejnë”, theksoi Shajnoski.

Drejtoresha e Përgjithshme e Agjencisë për Menaxhimin e Sistemit të Sigurimeve Bujqësore – TARSIM, Znj. Serpil Gjunar, në fjalën e saj theksoi:

“Sipas informacionit që morëm, Maqedonia e Veriut është një vend me kushte jashtëzakonisht të favorshme për prodhimin bujqësor, ku mund të kultivohet dhe rritet një gamë e gjerë e produkteve bimore, kurse rritja e bagëtive zakonisht zhvillohet në rajone të caktuara. Këto janë arsyet pse është shumë e rëndësishme për të menaxhuar rreziqet në sektorin e bujqësisë në vendin tuaj dhe hapat që do të ndërmerrni”, deklaroi Gjunar.

Bujqësia si aktivitet ekonomik në Republikën e Maqedonisë së Veriut në vitin 2020, merr pjesë me 8,6% në bruto prodhimin e përgjithshëm vendor. Rreth gjysma e territorit të përgjithshëm është tokë bujqësore, ku mbizotëron prodhimi bimor. Zgjidhja e vetme në planin afatgjatë, për të zvogëluar pasojat e katastrofave klimatike, është që shteti të zbatojë një projekt kaq të jashtëzakonshëm me cilësi të lartë për sigurimet bujqësore,i cili do të konceptohet në përputhje me përvojën e gjatë të TARSIM. Ministria, në bashkëpunim me Qeverinë dhe ministritë dhe institucionet kompetente, do të punojnë me përkushtim për krijimin e këtij sistemi jashtëzakonisht të rëndësishëm për sektorin e bujqësisë. Pritet mbështetje e madhe edhe nga industria e sigurimeve në mënyrë të mbrojtjes së tërësishme të prodhimit bujqësor nga katastrofat e paparashikueshme natyrore përmes mbulimit adekuat të sigurimeve. Gjithashtu, me ndihmën e Projektit në kuadër të Fondit InsuResilience Solution, MBPEU-ja ka marrë mbështetje teknike për zbatimin e të gjitha aktiviteteve të nevojshme, deri në inkorporimin e sistemit.