Tijana Kiselicka

Në muajin nëntor, dëmi më i madh me vlerë prej 900 mijë eurosh është paguar për sigurim pasurie. Rreth 54% e numrit të dëmeve të paguara janë për rimbursimin e shpenzimeve mjekësore të mbuluara nga sigurimet shëndetësore private. Në nëntor, kompanitë e sigurimeve jo-jetë kanë paguar 2.8 milionë euro më shumë për dëmet e mbuluara nga sigurimet në krahasim me vlerën e pagesave në tetor të këtij viti.

Qytetarët, shoqëritë dhe institucionet, në nëntor të këtij viti arkëtuan 550 milionë denarë (9 milionë euro) për dëmet e mbuluara nga sigurimet jo-jetë. Krahasuar me muajin tetor, vlera e dëmeve të paguara të mbuluara nga sigurimet jo-jetë është rritur me 45 për qind, tregon krahasimi i të dhënave paraprake të dorëzuara në Agjencinë e Mbikëqyrjes së Sigurimeve (AMS) nga të gjitha shoqëritë e sigurimit.

Krahasuar me të njëjtin muaj të vitit të kaluar, vlera e dëmeve të paguara është rritur me 10 për qind, ndërsa më shumë detaje gjeni në linkun e mëposhtëm

https://aso.mk/sq/category/reporte/raporte-nga-industrija-e-sigurimeve/insurance-companies/

Nga të gjitha sigurimet vullnetare, peshën më të madhe në pagesat e muajit nëntor e kanë dëmet  nga sigurimi i pasurisë apo sigurimi i pronës. Kompanitë e sigurimeve kanë paguar 132,3 milionë denarë (2,15 milionë euro) dhe janë paguar gjithsej 710 dëme. Më e madhja prej tyre kap vlerën prej 56 milionë denarësh (900.000 euro) të cilat një kompani e sigurimeve i ka paguar si kompensim për zjarrin në ndërtesën e një shoqërie.

Për automjetet me sigurim kasko, ​​kompanitë e sigurimeve në muajin nëntor kanë paguar 790 dëme me vlerë të përgjithshme prej 72,3 milionë denarësh (1,17 milionë eurosh). Kjo është 28 për qind më shumë fonde të paguara për dëmet në atë klasë sigurimi krahasuar me të njëjtin muaj të vitit të kaluar.

Kompanitë e sigurimit kanë paguar numrin më të madh të dëmeve në bazë të sigurimit shëndetësor privat. Në nëntor janë paguar 6773 dëme për sigurime shëndetësore, që është 54 për qind e të gjitha dëmeve të paguara në atë muaj. Në muajin nëntor janë paguar 66,6 milionë denarë (1,08 milionë euro) për mbulimin e shpenzimeve publike dhe kjo është për 29 për qind më shumë pagesa se në muajin e njëjtë të vitit paraprak.

Kurse tek kategoria më e madhe – sigurimi nga autopërgjegjësia, i cili është i obligueshëm me ligj, në muajin nëntor janë paguar 225,8 milionë denarë (3,67 milionë euro). Në këtë muaj, të 11 kompanitë e sigurimit të dëmeve kanë servisuar dhe likuiduar 2845 kërkesa për dëmshpërblime të mbuluara nga sigurimet.

Në strukturën e totalit të dëmeve të paguara në muajin nëntor, “Kroacia Osiguruvanje- jo-jetë” merr pjesë me 16,8 për qind, “Eurolink” me 9 për qind, “Euroins Osiguruvanje” me 6,6 për qind, “Grave jo-jetë” me 5,7 për qind dhe “Makedonia Osiguruvanje VIG” me 11 për qind. Pjesëmarrja e “Sava Osiguruvanje” në pagesën totale për muajin nëntor është 10 për qind, e “Triglav Osiguruvanje” është 8,9 për qind dhe e “Unika” është 9,7 për qind. “Viener – VIG” merr pjesë me 11,4 për qind, “Osiguritelna Polisa” me 4,9 për qind dhe “Halk Osiguruvanje” me 6%.

Nga fillimi i janarit deri në fund të nëntorit të këtij viti, të 11 kompanitë e sigurimeve jo-jetë, për të siguruarit kanë paguar 3,9 miliardë denarë (63,5 milionë euro).

Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve (AMS) është organ rregullator i pavarur, i cili rregullon tregun e sigurimeve, kryen mbikëqyrje të aktivitetit të shoqërive të sigurimeve  dhe kujdeset për mbrojtjen e të drejtave të personave të siguruar ose policëmbajtësve dhe kontribuon në edukimin financiar dhe përfshirjen financiare të popullatës.

Më 13 dhjetor u mbajt takimi i pestë i punës i Grupit të Punës për monitorimin e zbatimit të Strategjisë për Edukimin Financiar dhe Përfshirjen Financiare, organizuar nga Trupi Koordinues i Rregullatorëve Financiarë për Edukimin Financiar dhe Përfshirjen Financiare. Në takim, përveç përfaqësuesve të autoriteteve rregullatore, ishin të ftuar edhe subjekte nga sektori privat dhe civil.

Qëllimi i takimit është të mundësojë dialog të rregullt ndërmjet rregullatorëve financiarë, subjekteve nga sektori privat dhe civil të përfshirë në aktivitetet e edukimit financiar, si dhe shkëmbimin e propozimeve dhe përvojave për forcimin e përfshirjes financiare dhe mbrojtjes së konsumatorëve në sistemin financiar, për Qëllimin e zbatimit të suksesshëm të Strategjisë për Edukimin Financiar dhe Përfshirjen Financiare.

Në takim mori pjesë edhe përfaqësuesja e Ministrisë së Financave të SHBA-së, znj. Danielle Hopkins, konsulente për përfshirjen financiare, e cila ndau përvojën e aktiviteteve të kryera në fushën e edukimit financiar, gjithëpërfshirjes dhe mbrojtjes së konsumatorëve në SHBA. Eksperiencat e transferuara në kuadër të asistencës teknike për Ministrinë e Financave ofrojnë një bazë për perceptimin e mundësive të reja për përmirësimin e edukimit financiar të popullsisë në vendin tonë.

Në takim anëtarët e Grupit të Punës u njohën me fazën e dytë të inicuar të Projektit Rajonal të Njohurisë Financiare të mbështetur nga Rrjeti Ndërkombëtar i Edukimit Financiar INFE – OECD dhe Ministria e Financave e Holandës, e cila do të zhvillohet në periudhën prej vitit 2023 deri në vitin 2027. Objektivat kryesore të fazës së dytë janë të mbështesë zbatimin e strategjive kombëtare, shkëmbimin e përvojave ndërmjet dhjetë vendeve pjesëmarrëse të rajonit dhe aktivitete të mëtejshme kërkimore në këtë fushë.

Anëtarëve të Grupit Punues iu prezantua Plani i aktiviteteve të përbashkëta të Trupit Koordinues për vitin 2024, i cili përveç ngjarjeve dhe aktiviteteve të rregullta përfshin aktivitete që kanë të bëjnë me zbatimin e Strategjisë në fushën e edukimit financiar, përfshirjes financiare dhe mbrojtjen e konsumatorit. Njëkohësisht u theksua se për vitin 2024 është planifikuar intensifikimi i bashkëpunimit me Byronë për Zhvillimin e Arsimit në lidhje me programet arsimore që përfshijnë edukimin financiar brenda sistemit arsimor.

Gjithashtu, iu bë thirrje sektorit privat dhe atij civil për përfshirje aktive në aktivitetet e edukimit financiar dhe përfshirjes financiare, që do të siguronte një mbulim më të gjerë të popullsisë.

Grupi i punës për monitorimin e zbatimit të Strategjisë, i përbërë nga përfaqësues të institucioneve rregullatore, shoqatave të sektorit privat dhe të sektorit civil, mban dy takime në vit, rreth mesit dhe fundit të vitit.

Sektori financiar i brendshëm u përball mirë me sfidat globale ndërsa edhe një herë tregoi se është rezistent ndaj goditjeve dhe ka kapacitet për të përballuar krizat, ky është përfundimi i Raportit të Stabilitetit Financiar për vitin 2022. Në mbledhjen e Komitetit për Stabilitet Financiar të mbajtur më 27 nëntor, u prezentua Raporti për stabilitetin financiar në Republikën e Maqedonisë së Veriut në vitin 2022, ndërsa u rishikuan edhe aktivitetet që duhet të ndërmerren për zbatimin e Ligjit të Ndërhyrjes së Jashtëzakonshme të Bankave.

Në mbledhjen e Komitetit, duke i rishikuar treguesit për segmente të ndryshme të sektorit financiar në vitin 2022, u theksua se stabiliteti financiar është ruajtur me sukses, pavarësisht kushteve komplekse të funksionimit të sistemit financiar. Totali i aktiveve të sistemit financiar është rritur edhe në vitin 2022, por në mënyrë të moderuar. Rritja totale e kredisë ishte 9.4%, e cila i dha mbështetje solide kreditimit për sektorin korporativ, që shënoi një rritje prej 11.5% dhe për popullatën që u rrit me 7.3%. Këto ritme të rritjes së kredisë janë dukshëm më të larta se ato të BE-së ku ishin përkatësisht 4.8%, 6.4% dhe 3.8%. U konstatua se mundësia e përhapjes së rreziqeve ndërmjet segmenteve të veçanta të sistemit është ende e kufizuar në kushtet e ruajtjes së strukturës së thjeshtë të sistemit financiar, ndërvarësisë së ulët dhe mungesës së instrumenteve financiare më komplekse. Rezultatet e stres testimit dhe vlerësimet e simulimet e veçanta për ekspozimin ndaj rrezikut të ndryshimeve të normave të interesit të përfshira në raport tregojnë se sistemi financiar i brendshëm ka kapacitetin për të përballuar goditje me intensitet më të madh.

Performanca e sektorit korporativ në vitin 2022 ishte solide, ku pothuajse të gjitha aktivitetet e sektorit korporativ paten rritje të të ardhurave operative duke përmirësuar rentabilitetin. Rentabiliteti i sektorit korporativ u rrit me 19.8%, pas rritjes prej 32.1% në vitin 2021. Treguesit e konkurrencës tregojnë edhe për përmirësimin e produktivitetit të sektorit korporativ, i cili po rritet me ritme të përshpejtuara për të dytin vit radhazi. Megjithatë, rreziku i likuiditetit mbetet burimi kryesor i cenueshmërisë për sektorin korporativ vendas, pavarësisht përmirësimit të efikasitetit operativ të arritur në vitin 2022. Treguesit financiarë tregojnë edhe përmirësim të disiplinës financiare, në drejtim të përshpejtimit të shlyerjes së detyrimeve dhe arkëtimit më të shpejtë të të arkëtueshmeve të kompanive. Nevojat për likuiditet të kompanive u mbuluan në masë të konsiderueshme nga rritja e mbështetjes kreditore të bankave, pasi krahas kredive afatgjata, që zakonisht kanë kontributin më të madh, në vitin 2022 u përforcua edhe kreditimi afatshkurtër.

Megjithatë, u theksua se mjedisi i pasigurt makroekonomik mund të jetë burim i dobësisë për sektorin financiar. Për rrjedhojë, është akoma më e rëndësishme të forcohet vazhdimisht rezistenca e sektorit bankar dhe atij financiar në tërësi, dhe ky është qëllimi themelor i mandatit makroprudencial të rregullatorëve financiarë të parashikuar me Ligjin e ri për Stabilitetin Financiar dhe masat makroprudenciale që mund të ndërmerren.

Në mbledhje u rishikua edhe Informacioni për aktivitetet e nevojshme në lidhje me Ligjin e Ndërhyrjes së Jashtëzakonshme. Komiteti i përcakton aktivitetet përgatitore që duhet të zbatohen nga ana e institucioneve, në mënyrë që të mund të fillojë zbatimin e Ligjit brenda afatit të përcaktuar, respektivisht nga tetori i vitit 2025.