Seancë e mbajtur më 29 qershor 2023
- Procesverbali i seancës së 18-të të Këshillit të AMS-së të mbajtur më 08.06.2023;
- Raporti vjetor i punës të Agjencisë së Mbikëqyrjes së Sigurimeve për vitin 2022;
- Raport vjetor për gjendjen dhe lëvizjet e tregut të sigurimeve në vitin 2022;
Seancë e mbajtur më 8 qershor 2023
- Shqyrtimi dhe miratimi i Procesverbalit të seancës së shtatëmbëdhjetë të Këshillit të Ekspertëve të Agjencisë së Mbikëqyrjes së Sigurimeve për vitin 2023, të mbajtur më 5 qershor të vitit 2023;
- Kërkesë për marrjen e dakordimit për shoqëri të auditimit për vitin 2023 nga Triglav Osiguruvanje SHA, Shkup dhe sjellja e Aktvendimit,
- Ndryshim i Listës së Tarifave për përmbajtjen dhe vlerën e kompensimeve dhe tatimeve që arkëtohen nga Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve dhe afatet e pagesës.
Seancë e mbajtur më 5 qershor 2023
- Procesverbal i seancës së pesëmbëdhjetë të Këshillit të Ekspertëve të Agjencisë së Mbikëqyrjes së Sigurimeve për vitin 2023, të mbajtur më 30 maj të vitit 2023;
- Rregullore për ndryshimin dhe plotësimin e Rregullores për sistematizimin e vendeve të punës në Agjencinë e Mbikëqyrjes së Sigurimeve;
- Kërkesë për marrjen e dakordimit për ushtrimin e pozitës së anëtarit të organit drejtues të TRIGLAV JETË nga personi Hristina Xhambazova dhe sjellja e Aktvendimit;
- Kërkesë për marrjen e dakordimit për ndryshimin e statutit të Shoqërisë së Sigurimeve TRIGLAV JETË dhe sjellja e Aktvendimit;
- Kërkesë për marrjen e dakordimit për ushtrimin e pozitës së anëtarit të organit drejtues të EUROLINK nga personi Cvetko Delev dhe sjellja e Aktvendimit;
- Kërkesë për marrjen e dakordimit për shoqëri audituese për vitin 2023 të paraqitur nga Shoqëria Aksionare e Sigurimeve EUROINS dhe sjellja e Aktvendimit;
- Kërkesë për marrjen e dakordimit për shoqëri të auditimit për vitin 2023 të paraqitur nga ADOR MAKEDONIA Shkup;
- Aktvendim për revokimin e licencës për përfaqësues të sigurimeve për personin Kristina Grezhova;
- Aktvendim për revokimin e licencës për përfaqësues të sigurimeve për personin Natasha Bllazheva;
- Aktvendim për revokimin e licencës për përfaqësues të sigurimeve për personin Hristijan Maxhovski;
- Aktvendim për revokimin e licencës për përfaqësues të sigurimeve për personin Aleksandra Tanatarec;
- Aktvendim për ndryshimin e Aktvendimit për përcaktimin e përfaqësuesve të autorizuar të cilët do të jenë të pranishëm në sallë gjatë dhënies së provimeve profesionale për ushtrimin e aktivitetit të ndërmjetësimit në sigurime në vitin 2023;
- Aktvendim për vazhdimin e provimit profesional për përfaqësuesin e personit Igor Ilkovski;
- 14. Raport për lëndën PROFESIONALIZMI DHE ETIKA (Trajnim për aktuarët 2021-2023);
- Raport në lidhje me provimin e zhvilluar profesional për aktuar në kuadër të trajnimit 2021-2023.
- Raport për lëndën PROBABILITETI DHE STATISTIKA (Trajnim për aktuarët 2023-2025);
Projekti i edukimit financiar vazhdon me INFE-OECD, Ministrinë e Financave të Holandës dhe Money Wise
Forcimi i kapaciteteve të rregullatorëve të tregut financiar (Banka Popullore, Ministria e
Financave, Komisioni i Letrave me Vlerë, Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve dhe Agjencia е
Мbikëqyrjes të Financimit Kapital të Sigurimit Pensional) në fushën e edukimit financiar dhe
përfshirjes financiare, përmes bashkëpunimit me institucionet eminente financiare
ndërkombëtare.
Këtë vit fillon faza e dytë e Projektit të Edukimit Financiar me INFE-OECD, së bashku me
Ministrinë e Financave të Holandës dhe platformën Money Wise, e cila do të zgjasë për
periudhën e ardhshme pesëvjeçare, pra nga periudha 2023-2027. Prioriteti kryesor i fazës së
ardhshme të këtij projekti është mbështetja e vendeve që janë pjesë e tij, rritja e nivelit të
edukimit financiar tek popullata duke ndihmuar në hartimin dhe zbatimin e strategjive dhe
politikave për edukimin financiar, duke ofruar analiza, raporte dhe rekomandime për ngritjen e
kapaciteteve sipas nevojave institucionale dhe prioriteteve strategjike të vendeve.
Me projektin, i cili zbatohet me mbështetjen financiare të Ministrisë së Financave të Holandës,
përveç vendit tonë do të mbulohen edhe vende si Bosnja e Hercegovina, Bullgaria, Gjeorgjia,
Armenia, Moldavia, Rumania, Ukraina, Kroacia dhe Mali i Zi. Nëpërmjet aktiviteteve të
planifikuara, do të sigurohet mundësia për të aksesuar ekspertizën e duhur nga rajoni dhe më
gjerë për çështje relevante dhe aktuale në fushën e edukimit financiar dhe do të inkurajohet
zhvillimi i nismave më efektive për edukimin financiar dhe gjithëpërfshirjen duke përdorur
përvojën dhe praktikat më të mira ndërkombëtare.
Përndryshe, kjo është vazhdimësi e fazës së parë të projektit, e cila u realizua me sukses gjatë
periudhës 2018-2022. Në kuadër të fazës së parë, Trupi Koordinues i Rregullatorëve Financiar
për Edukimin Financiar dhe Përfshirjen Financiare, është përgatitur Strategjia e parë Kombëtare
për Edukimin Financiar dhe Përfshirjen Financiare për periudhën 2021-2025.
Në të njëjtën kohë, u zhvillua Kodi i Praktikave të Mira për Edukimin Financiar dhe Kompetencat
Bazë për Edukimin Financiar. Gjithashtu, u krijua Regjistri i subjekteve nga sektori privat dhe
civil, të përfshirë në fushën e edukimit financiar dhe përfshirjes financiare. Në kuadër të fazës
së parë, ndër të tjera, INFE-OECD kreu një matje të edukimit financiar të popullsisë, si dhe një
anketë për edukimin financiar dhe digjitalizimin e ndërmarrjeve mikro, të vogla dhe të mesme.
Këto matje dhanë tregues të kushteve aktuale dhe gjithashtu paraqesin një udhërrëfyes për
aktivitetet e ardhshme në këtë sferë, të cilat do të vazhdojnë të realizohen në fazën e ardhshme
të projektit.
AMS: Promovohen 14 aktuarë të rinj – matematicienë të aftë që përfunduan me sukses trajnimin dyvjeçar, do të forcojnë industrinë e sigurimeve
Aktuari është një matematikan shumë i kualifikuar me njohuri solide të ekonomisë dhe është një profil profesional relativisht i rrallë për të cilin ka nevojë, veçanërisht në segmentin e sigurimeve dhe fondeve të pensioneve. Në tregun tonë financiar, ky profil i lartë profesional është ende në mungesë. Pikërisht për shkak të rritjes së numrit të aktuarëve në industrinë e sigurimeve, menaxhmenti aktual i AMS-së po organizon dy cikle arsimore për aktuarët në periudhën 2021-2024 dhe i pari u përfundua me sukses nga 14 kandidatë. Fakti që në dy dekadat e fundit ky profil ka qenë gjithmonë, pa përjashtim, ndër 20 profesionet më të dëshiruara dhe më të paguara, flet se sa vlerësohet profesioni i aktuarit në botën globale të financave.
Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve (AMS) lëshoi certifikata për trajnimin e përfunduar me sukses për 14 matematicienë më aftë të cilët përfunduan me sukses trajnimin dyvjeçar dhe i dhanë provimet për 15 lëndë profesionale. Nënspecialiteti i tyre është krijimi i modeleve matematikore për vlerësimin dhe menaxhimin e rreziqeve të marra nga shoqëritë e sigurimeve. Trajnimi për titullin aktuar i autorizuar zgjati dy vjet, ndërsa filloi në vitin 2021.
Këta persona kanë kaluar me sukses provimet në një periudhë 2 vjeçare në lëndët: probabilitet dhe statistikë, matematikë financiare, modelim skolastik, matematikë aktuariale, ekonomi, sigurime jo-jetë, sigurime jete, modele të mbijetimit, ekonomi, investime dhe menaxhim asetesh, sigurime shëndetësore, sigurimi pensional, kontabiliteti i sigurimeve, legjislativa dhe etika.
Me këtë rast, Kërste Shajnoski, kryetar i Këshillit të Ekspertëve të AMS-së, gjatë dhënies së certifikatave për aktuarët, theksoi:
“Nuk ishte aspak një detyrë e lehtë, pas një pauze prej 7 vitesh, organizimi dhe zbatimi i suksesshëm i trajnimeve për aktuarët në nivelin e duhur cilësor që do të përmbushë standardet që kërkon ky profesion. Është një sadisfaksion i madh, sepse në tregun financiar ne ofrojmë një staf jashtëzakonisht të subspecializuar të nevojshëm dhe të rrallë, i cili ka kapacitetin dhe njohuritë për të ndihmuar në mënyrë aktive në ngritjen e cilësisë në punën e industrisë sonë të sigurimeve dhe në fund të kontribuojë në rritjen dhe zhvillimin e sigurimeve”.
Në këtë mandat, menaxhmenti aktual i AMS-së organizon dy trajnime për aktuarët, njëri prej të cilëve përfundoi me sukses me promovimin e 14 aktuarëve dhe tjetri është në vazhdim dhe duhet të përfundojë vitin e ardhshëm. Trajnimi dhe provimi i fundit profesional për aktuarët është zhvilluar në periudhën 2014 – 2016.
Aktuarët janë ekspertë në shoqërinë e sigurimit dhe shoqëritë që menaxhojnë fondet e pensioneve, ndërsa ata janë të specializuar në krijimin e modeleve matematikore për vlerësimin dhe menaxhimin e rreziqeve që sigurojnë kompanitë. Se sa vlerësohet puna e tyre, dëshmon edhe fakti se në dy dekadat e fundit në nivel global, ky profesion është gjithmonë, pa përjashtim, ndër 20 profesionet më të dëshiruara në nivel global.
Për sa i përket procesit të edukimit të një aktuari, është e rëndësishme të theksohet se ai kërkon njohuri paraprake solide të matematikës, statistikës, probabilitetit dhe demografisë dhe se procesi i trajnimit dhe dhënies së provimeve profesionale zgjat rreth dy vjet. Në Maqedoni ka treqind aktuarë. Ata kanë shoqatën e tyre të quajtur “Aktuar” dhe është pjesë e rrjetit global të këtyre profesionistëve. AMS-ja mban një regjistër zyrtar të aktuarëve të autorizuar në dispozicion në linkun e mëposhtëm https://aso.mk/registar-na-aktuari/
Aktiviteti kryesor i shoqërive të sigurimit është mbulimi i llojeve të ndryshme të rreziqeve (në veprimtaritë e sigurimit të jo-jetës dhe jetës). Thënë më thjesht, do të thotë se aktuarët janë bartës të proceseve bazë të biznesit, veçanërisht në kompanitë e sigurimit. Sepse ata duhet të zhvillojnë modele matematikore që do të parashikojnë rreziqet e mundshme në bazë të të cilave ekipet drejtuese të kompanive do të vendosin dhe zbatojnë strategjitë e biznesit të kompanive. Baza e të gjithë biznesit të sigurimeve përmbahet në modelet e krijuara nga aktuarët.
Takimi i katërt i punës së rregullatorëve, sektorit privat dhe civil për monitorimin e zbatimit të Strategjisë për Edukimin Financiar dhe Përfshirje Financiare
Më 31 maj u mbajt takimi i katërt i punës i Grupit Punues për monitorimin e zbatimit të
Strategjisë për edukim financiar dhe përfshirje financiare, aktiviteti i të cilit koordinohet
nga Banka Popullore, ku morën pjesë përfaqësues të Ministrisë së Financave, Komisioni
i Letrave me Vlerë, Agjencia e Mbikëqyrjes të Financimit Kapital të Sigurimit Pensional
dhe Agjencia e Mbikëqyrjes së Sigurimeve, si dhe subjekte nga sektori privat dhe civil.
Në takim ishte i pranishëm edhe përfaqësuesi i INFE-OECD, i cili prezantoi Analizën e
rezultateve të Anketës për edukimin financiar dhe digjitalizimin e ndërmarrjeve të vogla
dhe të mesme në Evropën Juglindore (EJL), në
kuadër të projektit rajonal për edukimin financiar, i cili synon përmirësimin e edukimit
financiar dhe rritjen e përfshirjes financiare të ndërmarrjeve mikro, të vogla dhe të
mesme (NMVM). Raporti analizon edukimin financiar të NMVM-ve, ndërgjegjësimin dhe
përdorimin e shërbimeve financiare dhe nivelin e digjitalizimit të këtij sektori në rajonin
e EJL-së, përfshirë edhe vendin tonë.
Njohuria financiare e drejtuesve dhe pronarëve të NMVM-ve në vendin tonë vlerësohet
me një koeficient 69 (nga maksimumi 100), që është më i lartë se mesatarja e vendeve
të analizuara të rajonit (67). Pikët më të larta u arritën për komponentin e sjelljes
financiare, pasuar nga njohuritë financiare dhe qëndrimet financiare, me të gjithë
komponentët pak më lart ose në nivel të mesatares rajonale. Krahasuar me vendet e G-
20, rezultati mesatar për rajonin është më i ulët me 7 pp, gjë që tregon nevojën për të
forcuar aftësitë financiare dhe vizionin strategjik të menaxherëve të NMVM-ve, në
mënyrë që të forcohet qëndrueshmëria afatgjatë e biznesit të këtyre firmave. Rezultatet
tregojnë se jemi në nivelin e mesatares së rajonit në EJL, sipas ndërgjegjësimit të
MSME-ve për produktet financiare, me faktin se ndërgjegjësimi për përdorimin e kredive
për financimin e bizneseve në vendin tonë është vlerësuar më i lartë në raport me
rajonin, ndërsa në pjesën tjetër të parametrave të vlerësuar – ndërgjegjësimi për
financimin me kapital dhe llojet e tjera të financimit dhe ndërgjegjësimi për përballimin
e rreziqeve, pikët janë pak më të ulëta ose korrespondojnë me rezultatet në rajon.
Konstatimet tregojnë nevojën për zhvillim të mëtejshëm të tregut të kapitalit dhe
metodave alternative të financimit për të zgjeruar aksesin e NMVM-ve në financa.
Për sa i përket digjitalizimit, nota mesatare në vendin tonë është pak më e ulët se në
rajon. Megjithatë, është vlerësuar se digjitalizimi i NMVM-ve në rajon mbetet prapa
vendeve të zhvilluara, gjë që tregon nevojën e zbatimit të aktiviteteve për përmirësim
të mëtejshëm.
Konstatimet dhe konkluzionet në Raport janë bazë për ndërmarrjen e aktiviteteve të
mëtejshme për edukimin financiar dhe përfshirjen financiare të NMVM-ve, në përputhje
me Strategjinë kombëtare në këtë fushë, e cila parashikon krijimin e parakushteve për
përmirësimin dhe monitorimin më adekuat të aksesit në financa nga ndërmarrjet e
vogla dhe të mesme dhe grupet e tjera të targetuara. Aktivitetet në këtë sferë duhet të
kontribuojnë në zhvillimin e qëndrueshëm të këtij segmenti dhe të ekonomisë në tërësi.
Në këtë takim u prezantua përvoja në Hungari e aplikimit të Platformës digjitale-
aplikacioni për edukim financiar “Learning-by-doing financial education”, me të cilën
sektori privat dhe civil në vend patën mundësinë të njihen me platformat edukative që
aplikohen në ekonomi të tjera.
Nëpërmjet këtyre takimeve të punës, të cilat mbahen dy herë në vit, zhvillohet një
dialog i rregullt ndërmjet rregullatorëve, subjekteve nga sektori privat dhe civil, të
përfshirë në aktivitetet e edukimit financiar, si dhe shkëmbimi i propozimeve dhe
përvojave për të forcuar përfshirjen financiare dhe mbrojtjen e konsumatorëve në
sistemin financiar, për të zbatuar me sukses Strategjinë për edukim financiar dhe
përfshirje financiare.
